Verpleeghuis Leo Polak
Saaftingestraat 8
1069 BW Amsterdam
Tel: 020-7562500
Email: via contactformulier op website
www.amstelring.nl/leopolak
I Amsterdam
3,5 THe kopje
Het Leo Polakhuis is voor ons geen onbekende. Via een fietstocht in 2008 langs een twintigtal zorglocaties in Amsterdam deden we inspiratie en kennis op voor de bakermat van zorgvisite, namelijk de gids Thuis Voelen. De gids is nog steeds te downloaden via deze link.
Tien jaar na dato zijn wij benieuwd naar hoe het ervoor staat met de verpleeghuiszorg in Amsterdam en steken wij ons licht op bij locaties van de drie grootste Amsterdamse zorgaanbieders, Cordaan, Amsta en Amstelring. Deze grote drie beheersen zo’n 90 % van de ‘markt’. Van deze drie zorgaanbieders hebben we de afgelopen jaren wel eens hapsnap een verpleeghuis met een visite vereerd. Nu vinden we het leuk om van alle drie eens vergelijkenderwijs een locatie te bezoeken. Het Leo Polak huis in Osdorp behoort tot Amstelring. Van Amsta bezoeken we het Jan Bonga huis in Geuzenveld en van Cordaan Eben Haezer in Zuidoost. Het zijn enigszins vergelijkbare huizen qua bouw en buurt en het zijn huizen die blijkbaar een naam van hun locatie hebben hoog te houden.
Een onzichtbare Leo Polak
Leo Polak. Bron: Wikipedia
Laten we eens beginnen bij de naam Leo Polak. Je noemt je huis niet voor niks zo. Maar noch op de website, noch op de locatie vinden we een verwijzing naar wie Leo Polak was. Jammer. Leo Polak was namelijk een bekende filosoof, rechtsgeleerde en vrijdenker die zijn principes in 1941 met de dood in concentratiekamp Sachenhausen moest bekopen. Hij had op dat moment al een ticket op zak om in New York te gaan doceren.
Het persoonlijk maken van je ‘roots’ alsook van de mensen die op dit moment staan voor je gedachtengoed en je zorg is zo’n ding waar de zorgsector echt stappen in kan nemen. Persoonlijke zorg is er alleen als je het in de organisatie van hoog tot laag letterlijk en figuurlijk persoonlijk maakt. Zo is op de website van Leo Polak, noch van Amstelring enig persoonlijk woord of foto van een Raad van Bestuur, Raad van Toezicht of wie dan ook te vinden. Zie onze THe blik Wie ben ik? En voor wie ben ik er? TIP van ZORGVISITE
De mensen met dementie weggestopt achter felgekleurde buitenmuren
Die onpersoonlijkheid treft je ook als je een rondje om het immense gebouwencomplex waaruit Leo Polak bestaat, loopt. Enorm brede hoge grijze woonflats en felgekleurde lagere dozen zonder balkons doemen als onneembare vestigingen achter glas op.
De binnentuinen tussen de geel-oranje lagere bouw, waarvan we weten dat daar de mensen met dementie in kleinschalig woongroepen wonen, staan ons inziens onvoldoende ten dienste van deze bewoners. Waarom hier niet het Hogewey-principe gevolgd?
Er was ruimte zat om een elementaire levensbehoefte als frisse lucht ook voor mensen met dementie hier te realiseren. Nu zijn de mensen met dementie weggestopt achter felgekleurde buitenmuren waar ze zelf niks aan hebben. De begane grond die hen direct toegang had kunnen verschaffen tot de tuinen wordt bovendien voor een groot deel als kantoor- en opslagruimte gebruikt. Een staaltje van verkeerde prioriteiten!
Binnen en buiten: werelden van verschil
Nadat we de buitenboel als ‘architectonisch onbegrip’ hebben gekwalificeerd, komen we via een riante speelse driehoekige sluis het huis binnen.
De sluis geeft meteen lucht en je wordt als vanzelf naar het binnenplein toegetrokken. De levendigheid en Amsterdamse gezelligheid straalt er direct vanaf, ondanks de enorme schaal van de benedenverdieping. Groot en klein gaat hier hand in hand qua zitjes, ontvangstbalie, restaurant, winkeltjes, biljart, een kastje van waaruit je boeken mee kunt nemen, etc. 
Het geeft een vrij en ontspannen gevoel om je te bewegen en je nieuwsgierige neus overal in te steken. We hebben onze reserves bij de koffieautomaten die aan verandering toe zijn. We missen foldermateriaal en posters met wat er aan kunst en cultuur, recreatie, sport en spel, natuur en winkels in de buurt te vinden is. TIP van ZORGVISITE. En de bewegwijzering kan duidelijker. Maar de sfeer is er ongekend en de enorme schaalgrootte wordt goed gebruikt.
Voorlichting op basisschool
Het valt ons op dat we hier in het Leo Polak huis geen afspiegeling van de buurt treffen, maar dat het een huis is voor wat we maar even noemen de authentieke Amsterdammers. We weten uit een Zorgschouw dat de locatiemanager er ook mee worstelt hoe aansluiting te krijgen bij de ‘nieuwe Amsterdammers’ om ook hen hier een plek te bieden. Tijdens de Zorgschouw kreeg zij onder meer de tip van de directeur van de basisschool om op ouderavonden eens te komen vertellen over ouderenzorg in Nederland en zo de kinderen van eerste generatie ouderen te bereiken en vooroordelen weg te nemen. TIP van ZORGVISITE.
Stimulatiegangen
Buiten lopend zagen we al de lange glazen gangen van de hoogbouw naar de felgekleurde laagbouw. Nog niet zo lang geleden waren deze gangen loze ruimten en niemandsland. De ‘buitendeur’ voor de mensen met dementie is nu verschoven naar het eind van deze brede glazen gangen. Zo is er meer ruimte voor hen gemaakt dan alleen de woning. De gangen zijn nu ingericht als leefgangen.
Nogal wat sponsoren hebben dat mogelijk gemaakt. Het is een gelukkige ingreep en we zien dat er aangenaam gebruik van wordt gemaakt. Een spelletje koersbal kan hier goed. Nadeel blijft wel dat ook deze gangen geen verbinding hebben met buiten. We missen echt open ramen en deuren naar de enorme buitenruimte van Leo Polak. TIP VAN ZORGVISITE.
Ouderwetse liften
De keuze aan liften is groot als je ze weet te vinden. Het zijn degelijke liften. In deze liften worden de gebruikers via postertjes aangemoedigd om deel te nemen aan allerlei activiteiten.
Het lezen van onze THe-blik ‘Elevator pitch’ kan Leo Polak misschien nog wat tips opleveren.
Het voormalige verzorgingshuis Leo Polak is een gebouw met een verdieping of negen. Er wonen nu mensen met een indicatie vanaf ZZP4. We stappen op een paar verdiepingen uit de lift. Tja, het zijn gangen en etages.
We ontdekken er niet echt veel sfeer; je merkt niet dat er iets van saamhorigheid is en een buurtetagegevoel leeft. Wel zien we een postertje met foto’s en voornamen van zorgmedewerkers van de betreffende etage.
Alles-in-een-huis
Het Leo Polakhuis kent ook nog een hoge woonflat die nieuwgebouwd is. Mensen wonen daar zelfstandig, waarbij ze gebruik kunnen maken van de vele diensten van Leo Polak. Leo Polak is echt een alles-in-een-huis. Revalideren, zorghotel en tijdelijk verblijf, zelfstandig wonen voor ouderen, palliatieve zorg, dagbehandeling buurtbewoners, wonen voor mensen met dementie. Het is een gebouwencomplex met een schaal die naar onze smaak goed gebruikt wordt.
Het venijn zit in de staart
We zijn toe aan een kop koffie en een hartige snack. Het restaurant is er één van dertien in een verpleeghuisdozijn van de goede soort. Met de schaal van Leo Polak zou je verwachten dat het huis nog over een volledig zelfstandige keuken beschikt, waar dagelijks vers gekookt wordt. Dat is niet het geval.
Er is gelukkig nog wel een kok die rijst, aardappelen, soep en kleine hapjes kan vervaardigen. De openingstijden zijn beperkt. Als het tegen half vier loopt zijn wij nog net op tijd voor de bitterballen. Tot 19.00 uur kun je er terecht voor een maaltijd die grotendeels van elders komt. En daarna ben je voor je drinken op de automaten aangewezen. De koffie die wij eruit geserveerd krijgen, door overigens heel vriendelijk personeel, is aan ons niet besteed. Jammer! Zie ook onze THe-blik Dat is andere koffie.
We vragen ons af waarom het restaurant en de gigantisch mooie en grote tuin zo afgescheiden van elkaar geprojecteerd zijn. Je moet nu een flink stuk omlopen als je buiten wilt zitten, terwijl een terras annex restaurant voor de hand ligt. TIP VAN ZORGVISITE.
En dan de tuin, die is mooi en groot met overal bankjes en zitjes waar je rustig alleen of met anderen in de zon of in de schaduw kunt zitten. Met paden die erdoorheen lopen die eigen naambordjes hebben om de vrijwillige initiatiefnemers van de tuin te eren.
Zo’n tuin heeft mogelijkheden voor nog wat extra kwaliteit, waarvan voorbeelden te over te vinden zijn op onze Zorgvisite website. Hoe je buitenruimte ten dienste van alle bewoners kunt laten zijn en leuk en uitdagend kunt maken met o.a. beelden, een klaterend watertje, sport en spel voor jong en oud, fleecedekentjes, een kinderspeelplaatsje, etc. Net als voor de leefgangen zijn hiervoor ook vast sponsors te vinden.
Concluderend: Leo Polak is onbetwist een Amsterdams gezellig huis qua schaal, invulling maar ook qua nonchalance en anonimiteit. Het huis kan nog winst behalen door Leo Polak letterlijk en figuurlijk meer persoonlijkheid te geven.
Zorgvisite afgelegd oktober 2018
Copyright: Tineke van den Klinkenberg en Hetti Willemse, Zorgvisite en Publicarea
